نفقه در دوران عقد
هنگامی که عقد نکاح میان زن و مرد منعقد می شود ( عقد نکاح دائم . در عقد نکاح موقت به زن نفقه تعلق نمی گیرد مگر آن که زن و مرد ، با یک دیگر توافق کرده باشند ) ، هر یک از زوجین در قبال دیگری باید تکالیف و وظایفی را انجام دهد . از جمله این تکالیف می توان به : نفقه ، اشاره کرد که مرد باید به زن پرداخت کند . نفقه به معنای تامین کردن نیاز های متعارف و متناسب با وضعیت زن است و همچنین ، به معنای تامین کردن مسکن ، خوراک ، اثاث منزل ، پوشاک ، و ... که همگی به عهده شوهر می باشد ، است . حال در مقابل زن نیز باید از مرد تمکین کند تا به او نفقه تعلق بگیرد .
تمکین به : 1 / تمکین خاص و 2 / تمکین عام ، تقسیم می شود . تمکین خاص به این معنا می باشد که زن با همسرش رابطه زناشویی برقرار کند و تمکین عام ، به معنای این امر است که زوجه ریاست زوج بر خانواده را بپذیرد و با او ، با حسن رفتار ، برخورد کند .
حال سوالی که مطرح می شود این امر است که : آیا در دوران عقد به زن نفقه تعلق می گیرد ؟هنگامی که صیغه عقد میان زن و مرد جاری می شود ، بر طبق شرع و قانون زن و مرد ، زن و شوهر محسوب می شوند . به این معنا که می توانند با یک دیگر رابطه زناشویی برقرار کنند . ( در واقع مراسم عروسی و ... فقط یک تشریفات است ) . نفقه در دوران عقد ، به دو صورت بررسی می شود : 1 / زمانی که زوجه در دوران عقد ، از حق حبس خود استفاده کرده باشد . به این معنا که : زن تا زمانی که مرد مهریه او را به طور تمام و کمال پرداخت نکرده است، از انجام دادن وظایف زناشویی در قبال مرد ، امتناع می کند . در چنین صورتی نفقه در دوران عقد ، به زن تعلق خواهد گرفت و مرد موظف است ، نفقه زن را در این دوران نیز پرداخت کند . ( استفاده کردن از حق حبس ، منوط به این امر است که زن باکره باشد و تا آن زمان از شوهر ، ولو یک بار ، تمکین نکرده باشد ) .
2 / حالت دیگری که می توان در خصوص نفقه در دوران عقد ، ذکر کرد این امر است که : همان طور که در فوق اشاره شد ، زوج و زوجه در طول دوران عقد ، به طور قانونی و شرعی زن و شوهر هستند ، و ممکن است با یک دیگر‌‌رابطه زناشویی نیز برقرار کرده باشند . در واقع می توان این طور گفت که ، زوجه از زوج در دوران عقد تمکین کرده است . بنابراین در این حالت نیز به زن نفقه تعلق می گیرد . و شوهر موظف است که نفقه همسرش را پرداخت نماید .
3 / مورد دیگری که در خصوص نفقه در دوران عقد ، می توان ذکر کرد ، این امر است که : زن اعلام آمادگی برای شروع زندگی زناشویی به زوج کرده باشد ، ولی زوج بنا به علل مختلف از این کار امتناع کند و در واقع از بردن زوجه به منزل مشترک ، خودداری نماید . در چنین صورتی نیز ، اگر زن بتواند این امر را ثابت کند به او نفقه تعلق خواهد گرفت . و مرد موظف به پرداخت کردن نفقه است .
لازم به ذکر است که پرداخت کردن نفقه ، منوط به تمکین زوجه از زوج می باشد . حال اگر زوجه از زوج تمکین نکند ( نشوز ) به او نفقه ای تعلق نمی گیرد ، چرا که بر طبق قانون به زن ناشزه نفقه تعلق نمی گیرد و دیگر مرد ملزم به پرداخت کردن نفقه زن ، نیست .
در قانون مدنی میزان دقیق و مشخصی برای نفقه زن ، تعیین نشده است . و در واقع اگر زوجین در خصوص نفقه زن با یک دیگر توافق نکرده باشند ، در چنین صورتی بر اساس عوامل مختلفی، نفقهزن تعیین خواهد شد . از جمله این عوامل می توان به : تحصیلات زن ، شئونات خانوادگی زوجه ، شاغل یا خانه دار بودن زن ، و .... اشاره کرد .