قانون جدید اعسار مهریه

 

 

 

مهریه از جمله حقوق مالی زن در عقد نکاح ( اعم از عقد نکاح موقت و عقد نکاح دائم ) می باشد . مهریه زن ، بر طبق توافق و تراضی زن و مرد تعیین می شود البته زوج و زوجه باید توجه داشته باشند که ، هر چیزی را نمی توانند به عنوان مهریه تعیین کنند . بلکه باید مهریه زن دارای شرایط به خصوصی باشد ، از جمله این شرایط می توان به : 1 / قابل تملک بودن مهریه ، 2/ مشروع بودن مهریه ، 3 / معلوم و معین بودن مهریه ، 4 / مالیت داشتن یا دارای ارزش مالی بودن مهریه ، و ... اشاره کرد . بنابراین، زوجین می‌ توانند چیز هایی مثل : سکه بهار آزادی ، مال غیر منقول ، مال منقول ، وجه رایج کشور ، و ... را به عنوان مهریه زن تعیین کنند .

نکته دیگری که در خصوص مهریه زوجه می توان افزود این امر‌ است که : مهریه زن به صورت کلی به دو نوع : 1 / مهریه عندالمطالبه ، 2 / و مهریه عندالاستطاعه ، تقسیم می شود . مهریه حال یا همان مهریه عندالمطالبه ، مهریه ای است که زوجه هر زمان که تمایل داشته باشد می تواند از زوج مطالبه کند ؛ حال چه در دوران عقد ، چه در دوران زندگی زناشویی ، و چه حتی در زمان طلاق و جدایی ، و مرد موظف است که مهریه زوجه را بپردازد . اما مهریه عندالاستطاعه این گونه نیست و زن زمانی می تواند مهریه خود را از زوج مطالبه کند که ، استطاعت و توان مالی مرد را ثابت کرده باشد .

حال در خصوص قانون جدید اعسار ، می توان نکته ای را متذکر شد که : اگر زوجه مهریه اش را مطالبه کرد ، در چنین صورتی مرد باید مهریه او را به صورت یک جا به زن بپردازد ‌. حال در برخی مواقع مرد نمی تواند که مهریه زن را یک جا به او پرداخت کند و مال و دارایی نیز ، ندارد . در چنین شرایطی می تواند از دادگاه مربوطه تقاضای اعسار و قسط بندی کردن مهریه را ، داشته باشد .  در چنین صورتی اگر مرد مدارک لازم را به دادگاه مربوطه تقدیم کند ، با درخواست اعسار او موافقت می شود و مهریه زوجه برای او قسط بندی می گردد . از جمله این مدارک می توان به :  گواهی دو شاهد عادل که از جزییات زندگی مرد ، به طور کامل آگاه باشند ، دفاعیات زن ، و لیستی از دارایی و اموال مرد ، و .... ، اشاره کرد .

از دیگر مواردی که در خصوص قانون جدید اعسار‌ مهریه ، می توان افزود این امر است که : در قانون میزان دقیق و مشخصی برای پیش پرداخت و اقساط مهریه زن ، تعیین نشده است . و در واقع می توان این طور گفت که در هر فرد و در هر پرونده با هر فرد و پرونده دیگری ، میزان پیش پرداخت و اقساط مهریه زوجه ، متفاوت می باشد . و میزان پیش پرداخت و اقساط مهریه بر اساس عوامل مختلفی همچون : توانایی یا استطاعت مالی مرد ، نیاز های زندگی مرد و افرادی که تحت تکفل مرد قرار دارند ، و ... تعیین می شود .

حال پس‌ از آن که اقساط مهریه برای مرد تعیین شد ، هم زوج و هم زوجه می توانند درخواست تعدیل از مهریه را به دادگاه مربوطه تقدیم کنند . برای مثال : بر طبق آن که مرد دارایی و اموالی ندارد ، اقساط مهریه تعیین می‌ شود حال پس از گذشت مدتی ، به زوج ارث می رسد که می توان میزان بیش تر‌ی‌ را در هر قسط به زن بپردازد ، در چنین صورتی زوجه می تواند درخواست تعدیل از مهریه را از دادگاه مربوطه داشته باشد . یا حتی ممکن است پس از آن که دادگاه میزان اقساط مهریه را برای زوج تعیین کرد ، وضع زوج نسبت به گذشته بدتر شود به گونه ای که حتی نتواند آن اقساط را پرداخت کند ، در چنین صورتی نیز زوج می تواند از محضر دادگاه مربوطه ، تقاضای تعدیل مهریه را داشته باشد تا ، در صورت وجود داشتن شرایط ، دادگاه میزان کم تری را برای زوج تعیین نماید .


نفقه در دوران عقد

 

 

 

 

هنگامی که عقد نکاح میان زن و مرد منعقد می شود ( عقد نکاح دائم . در عقد نکاح موقت به زن نفقه تعلق نمی گیرد مگر آن که زن و مرد ، با یک دیگر توافق کرده باشند ) ، هر یک از زوجین در قبال دیگری باید تکالیف و وظایفی را انجام دهد . از جمله این تکالیف می توان به : نفقه ، اشاره کرد که مرد باید به زن پرداخت کند . نفقه به معنای تامین کردن نیاز های متعارف و متناسب با وضعیت زن است و همچنین ، به معنای تامین کردن مسکن ، خوراک ، اثاث منزل ، پوشاک ، و ... که همگی به عهده شوهر می باشد ، است .   حال در مقابل زن نیز باید از مرد تمکین کند تا به او نفقه تعلق بگیرد .

تمکین به : 1 / تمکین خاص و 2 / تمکین عام ، تقسیم می شود . تمکین خاص به این معنا می باشد که زن با همسرش رابطه زناشویی برقرار کند و تمکین عام ، به معنای این امر است که زوجه ریاست زوج بر خانواده را بپذیرد و با او ، با حسن رفتار ، برخورد کند .

حال سوالی که مطرح می شود این امر است که : آیا در دوران عقد به زن نفقه تعلق می گیرد ؟هنگامی که صیغه عقد میان زن و مرد جاری می شود ، بر طبق شرع و قانون زن و مرد ، زن و شوهر محسوب می شوند . به این معنا که می توانند با یک دیگر‌ رابطه زناشویی برقرار کنند . ( در واقع مراسم عروسی و ... فقط یک تشریفات است ) .  نفقه در دوران عقد ، به دو صورت بررسی می شود : 1 / زمانی که زوجه در دوران عقد ، از حق حبس خود استفاده کرده باشد . به این معنا که : زن تا زمانی که مرد مهریه او را به طور تمام و کمال پرداخت نکرده است، از انجام دادن وظایف زناشویی در قبال مرد ، امتناع می کند . در چنین صورتی نفقه در دوران عقد ، به زن تعلق خواهد گرفت و مرد موظف است ، نفقه زن را در این دوران نیز پرداخت کند . ( استفاده کردن از حق حبس ، منوط به این امر است که زن باکره باشد و تا آن زمان از شوهر ، ولو یک بار ، تمکین نکرده باشد ) .

2 / حالت دیگری که می توان در خصوص نفقه در دوران عقد ، ذکر‌ کرد این امر است که : همان طور که در فوق اشاره شد ، زوج و زوجه در طول دوران عقد ، به طور قانونی و شرعی زن و شوهر هستند ، و ممکن است با یک دیگر‌‌رابطه زناشویی نیز   برقرار‌ کرده باشند . در واقع می توان این طور گفت که ، زوجه از زوج در دوران عقد تمکین کرده است . بنابراین در این حالت نیز به زن نفقه تعلق می گیرد . و شوهر موظف است که نفقه همسرش را پرداخت نماید .

3 / مورد دیگری که در خصوص نفقه در دوران عقد ، می توان ذکر‌ کرد ، این امر است که : زن اعلام آمادگی برای شروع زندگی زناشویی به زوج کرده باشد ، ولی زوج بنا به علل مختلف از این کار امتناع کند و در واقع از بردن زوجه به منزل مشترک ، خودداری نماید . در چنین صورتی نیز ، اگر زن بتواند این امر را ثابت کند به او نفقه تعلق خواهد گرفت . و مرد موظف به پرداخت کردن نفقه است .

لازم‌ به ذکر است که پرداخت کردن نفقه ، منوط به تمکین زوجه از زوج می باشد . حال اگر زوجه از زوج تمکین نکند ( نشوز ) به او نفقه ای تعلق نمی گیرد ، چرا که بر طبق قانون به زن ناشزه نفقه تعلق نمی گیرد و دیگر مرد ملزم به پرداخت کردن نفقه زن ، نیست .

در قانون مدنی میزان دقیق و مشخصی برای نفقه زن ، تعیین نشده است . و در واقع اگر‌ زوجین در خصوص نفقه زن با یک دیگر توافق نکرده باشند ، در چنین صورتی بر اساس عوامل مختلفی، نفقهزن تعیین خواهد شد . از جمله این عوامل می توان به : تحصیلات زن ، شئونات خانوادگی زوجه ، شاغل یا خانه دار بودن زن ، و .... اشاره کرد .

 


وکیل حضانت در غرب تهران

 

 

حضانت به معنای نگه داری کردن و سر پرستی کردن از فرزندی می باشد ، که مادر و پدر آن از یک دیگر بنا به علل مختلفی طلاق گرفتند و جدا زندگی می کنند ، بر طبق قانون حضانت حق و تکلیف پدر و مادر است و تا هنگامی که پدر و مادر در منزلی واحد سکونت دارند حضانت فرزند ، بر عهده هر دو آن ها خواهد بود . اما اگر پدر یا مادر ( در برخی شرایط ) تصمیم به طلاق و جدایی بگیرند در این صورت ، حضانت فرزند بر طبق قانون مشخص خواهد شد .

موضوع حضانت فرزند به قدری مهم و حیاتی است که قانون گذار در برخی مواد قانونی ، به آن اشاره کرده است . زوجین می توانند در خصوص حضانت فرزند خود با وکیلی با تجربه و ماهر مشورت کنند ، و امور حضانت فرزند را به او بسپارند . وکیل حضانت در غرب تهران می تواند به زوجین متذکر شود که ، اگر دارای فرزندی زیر 7 سال ( چه پسر و چه دختر ) باشند ، در چنین صورتی بر طبق نص صریح قانون حضانت فرزند زیر 7 سال ، بر عهده مادر است . چرا که کودک بیش از هر زمان دیگری به حمایت های عاطفی و جسمی مادر نیاز دارد . پس از آن که فرزند به سن 7 سالگی رسید ، از این پس بر حسب آن که فرزند حاصل از ازدواج زوج و زوجه پسر باشد و یا دختر ، قضیه کمی متفاوت تر خواهد بود . در صورتی که فرزند زوجین پسر باشد ، از سن 7 سالگی تا 15 سالگی یا همان سن بلوغ شرعی حضانت او با پدر خواهد بود و در صورتی که ، فرزند حاصل از ازدواج زوج و زوجه ، دختر باشد حضانت او از سن 7 سالگی تا 9 سالگی یا به عبارت دیگر سن بلوغ شرعی ، با پدر می باشد .

وکیل حضانت در غرب تهران ؛ می تواند متذکر شود که پسر یا دختر پس از رسیدن به سن بلوغ شرعی از سن حضانت خارج می شود ، به عبارت دیگر از این پس ، پسر یا دختر خود باید انتخاب کند که تصمیم دارد با مادر زندگی کند یا پدر . لازم به ذکر است که ، بر طبق نص صریح قانون چه حضانت با پدر باشد چه مادر ، این پدر فرزند است که باید نفقه فرزندش را پرداخت کند .

از دیگر مواردی که ، وکیل حضانت در غرب تهران می تواند ذکر کند موارد سلب حضانت می باشد ؛ 1 – اولین مورد هنگامی است که حضانت طفل بر عهده مادر است ؛ در چنین صورتی اگر مادر مجددا با فرد دیگری ازدواج کند حضانت فرزند از او سلب خواهد شد ( مگر اینکه زوجین در این خصوص با یک دیگر توافق کرده باشند ) . 2 – اگر مادر یا پدر که حضانت فرزند با اوست بنا بر تشخیص پزشکی قانونی به بیماری های روانی مبتلا ، شده باشد در چنین صورتی نیز حضانت از والدی که عهده دار حضانت فرزند است ، سلب خواهد شد . 3 – در صورتی که مادر یا پدر که حضانت طفل بر عهده اوست ، خارج از حد متعارف فرزند خود را مورد ضرب و جرح قرار دهد و این عمل خود را بار ها تکرار کند . 4 – در صورتی که مادر یا پدر که حضانت فرزند بر عهده او می باشد ، به مواد مخدر ، قمار و یا الکل اعتیاد زیان آور داشته باشد . 5 – و یا در صورتی که پدر یا مادر که حضانت کودک با اوست ، فرزند خود را مجبور به ورود به کار هایی غیر اخلاقی همچون : تکدی گری ، قاچاق ، فساد و فحشا کند و .‌.. و یا حتی در صورتی که خود آن والد به فحشا و فساد اخلاقی شهرت داشته باشد ، و ... حضانت از او سلب خواهد شد . در نهایت وکیل حضانت در غرب تهران ، باید به زوجین متذکر شود که اگر هر یک از والدین کودک فوت کند در این صورت ، حضانت فرزند به والد دیگری که در قید حیات می باشد منتقل خواهد شد . اگر هر دو والدین نیز فوت کرده باشند ، حضانت فرزند به جد پدری خواهد رسید . 


اجرت المثل زن شاغل

 

 

مرد و زن پس از آن که به عقد ازدواج یک دیگر درآمدند ، در قبال هم باید به تکالیف و وظایفی عمل کنند . اجرت المثل زوجه ، از جمله مهم ترین حقوقی است که بر طبق قانون و شرع ، برای زوجه در نظر گرفته شده است .

تحت شرایط به خصوصی به زن ، اجرت المثل ایام زوجیت تعلق می گیرد . از جمله این شرایط می توان به این امر اشاره کرد : که زن کار هایی را در خانه بنا به درخواست و دستور شوهر انجام دهد ( کار هایی که بر طبق عرف اگر‌ فردی انجام دهد مستحق گرفتن دستمزد و اجرت باشد ) ، که انجام دادن آن کار ها بر طبق شرع ، وظیفه زوجه نباشد و از طرفی زن برای انجام دادن آن امور ( اموری همچون : آشپزی کردن ، نظافت ، شستشو ، شیر دادن به بچه ، و ... ) ، قصد گرفتن اجرت و یا مزد داشته باشد و به عبارت دیگر ، امور مذکور در فوق را به طور رایگان ، و برای رضای خدا انجام نداده باشد ، در چنین صورتی به زن اجرت المثل ایام زوجیت تعلق خواهد گرفت . البته لازم به ذکر است که : شرط اصلی و اساسی برای دریافت کردن اجرت المثل ایام زناشویی این امر است که : حتما باید درخواست طلاق از جانب مرد باشد . بنابراین اگر درخواست طلاق از جانب زن باشد و یا حتی طلاق زوجین ، طلاق توافقی باشد در چنین صورت هایی به زن اجرت المثل ایام زوجیت ، تعلق نمی گیرد و اصولاً در این صورت بحث اجرت المثل ایام زناشویی مطرح نمی شود . همچنین اگر علت درخواست طلاق زوج ، عدم تمکین زن از او باشد ( تمکین در یک تقسیم بندی به تمکین خاص و تمکین عام ، تقسیم می شود : تمکین خاص : به معنای برقرار کردن رابطه زناشویی زوجه با زوج است ، و تمکین عام به معنای این امر است که زن ریاست مرد بر خانواده را پذیرفته باشد و با او با حسن رفتار ، برخورد کند ، و ... ) به تبع در چنین صورتی به زن علاوه بر آن که نفقه تعلق نمی گیرد ، اجرت المثل ایام زوجیت نیز تعلق نخواهد گرفت . 

قانون گذار هیچ مبلغ مشخص و معینی را برای اجرت المثل ایام زوجیت زن ، در نظر نگرفته است و تعیین میزان اجرت المثل ایام زناشویی زوجه ، به کارشناس رسمی دادگستری سپرده خواهد شد . کارشناس مربوطه با در نظر گرفتن عوامل متعددی ، همچون : تعداد فرزندان زوج و زوجه ( به این معنا که : هر چه فرزندان زوجین بیش تر باشد و مدت زمان ازدواج زوجین طولانی تر باشد ، در این صورت به زن اجرت المثل بیش تری تعلق خواهد گرفت ) ، تحصیلات زوجه ( به تبع هرچه که تحصیلات زن بالاتر‌ باشد ، اجرت المثل ایام زناشویی او نیز بیش تر خواهد بود ) ، شان خانوادگی زن ، شاغل یا خانه دار بودن زن ، و .... میزان اجرت المثل ایام زوجیت زن را تعیین می کند ، و مرد موظف است که مبلغ تعیین شده را به زن ، پرداخت نماید . ( بنابراین میزان اجرت المثل هر زنی با زن دیگر متفاوت می‌ باشد و این گونه نیست ، که میزان و مبلغ به خصوصی در قانون ذکر شده باشد ) .

حال سوال مهمی که مطرح می شود در خصوص اجرت المثل زن شاغل است . به تبع میان زنی که خانه دار است با زوجه ای که شاغل می‌ باشد ، در خصوص تعیین اجرت المثل تفاوت هایی خواهد بود . برای مثال : زوجه ای را در نظر بگیرید که خانه دار است ، و به تبع اکثر اوقات در منزل مشغول انجام دادن امور منزل ، می باشد و در عین حال زوجه ای را در نظر بگیرید که شاغل است و به تبع ساعاتی از روز را در خارج از خانه ، مشغول به کار می‌ باشد و هنگامی که به خانه باز می گردد ممکن است به همراه زوج یک سری از امور منزل را انجام دهد و ... ، به همین سبب کارشناس رسمی دادگستری اجرت المثل زن شاغل را از اجرت المثل زن خانه دار ، کم تر در نظر می گیرد .

 


مهریه در چه شروطی به زن تعلق نمیگیرد؟ ؟

 

 

بر اساس ماده (1089) قانون مدنی هرگاه عقد بین زوجین به دلایلی باطل شود و بین آنها نزدیکی اتفاق نیفتاده باشد ؛ مهریه به زوجه تعلق نمیگیرد ، تنها استنا آن فسخ به علت عنن بودن زوج میباشد ، یعنی مردی که توانایی عمل زناشویی نداشته باشد که در این شکل با فسخ نکاح ؛ زوجه نصف مهریه را دریافت میکند  .

اگر زوجین بین خود مهریه ای را مشخص نکرده باشند و پیش از آنکه میزان آن مشخص شود ؛ زوجه از دنیا برود و رابطه ی زناشویی برقرار نشده باشد ؛ زوج‌هیچ‌ ضروریتی در پرداخت آن ندارد. در غیر این صورت ورثه می‌توانند مهریه زوجه را مطالبه کنند

 واضح میباشد چنانچه طلاق ؛ طلاق توافقی باشد و زوجه بر اساس توافق مهریه خود را به زوج بخشیده باشد نیز به زوجه تعلق نمیگیرد.

 

مهریه در چه مواقعی به زوجه تعلق نمیگیرد ؟ ؟

 

* بر طبق اصل تعلق مهریه به زوجه ؛ با وقوع عقد نکاح ؛ زوجه ؛ مالک مهریه میباشد و چون حق مالکیت دارد ؛ میتواند هرگونه تصرفی که قصد کند ؛ همچون بخشش مهریه انجام دهد ، ولی در قانون پیش بینی شده که در این شرایط مهریه به زوجه تعلق نمیگیرد .

 

* به موجب ماده (1092) قانونی هرگاه شوهر ؛ پیش از نزدیکی ؛ همسرش را طلاق دهد زوجه مستحق نصف مهر میباشد و اگر شوهر ؛ بیش از نصف مهر را قبلا داده باشد حق دارد بیشتر از نصف را استرداد کند. بنابر این اگر پیش از آنکه نزدیکی بین زوجین اتفاق بیفتد ، مرد همسرش را طلاق دهد زوجه مستحق مهر میباشد و بقیه مهریه به وی تعلق نمیگیرد حتی اگر ان را دریافت کرده باشد ؛ حق عودت آن را دارد .

 

* بر طبق ماده( 1088) قانون مدنی اگر یکی از زوجین پیش از تعیین مهر و قبل از نزدیکی فوت کند ؛ زوجه مستحق هیچ مهریه ای نمیباشد ؛ در نکاح دائم ؛ زوجین می‌توانند پس از عقد مهر را تعیین کنند ؛ ولی طبق این ماده ؛ اگر قبل از نزدیکی بین آن ها و مشخص کردن مهریه یکی از ان ها بمیرد ، در این صورت مهریه به زوجه تعلق نمیگیرد .

 

* به موجب ماده (1098) قانون مدنی، چنانچه عقد نکاح ؛ اعم از دائم یا منقطع ؛ باطل بوده و نزدیکی اتفاق نیفتاده ؛ زوجه حق مهر ندارد و اگر مهر گرفته شوهر میتواند آن را استرداد کند ؛ بنابر این بر طبق این ماده از قانون مدنی ؛ بطلان عقد نکاح ؛ چنانچه نزدیکی بین زوجین رخ نداده باشد ؛ دلیل میشود مهریه به زوجه تعلق نگیرد .

 

آیا زنی که به همسرش خیانت کرده باشد مهریه باید بگیرد ؟

 

در جواب این سوال باید گفت : مهریه حقوق مالی زوجه میباشد که زوج‌ در هر شرایطی موظف میباشد آن را پرداخت کند ؛ عواملی مانند خیانت و ارتکاب جرم زوجه از طرف زوجه باعث نمیشود که زوج‌مهریه وی‌را پرداخت نکند.

 

البته اگر زوج‌ متوجه خیانت همسرش بشود و‌ بخواهد از وی شکایت کند ؛ زوجین می‌توانند با طلاق توافقی شرط کنند که در صورت شکایت نکردن زوج از زوجه خیانتکار؛ زوجه مهریه خود را تمام و کمال به زوج‌ ببخشد.

 

چنانچه زوجه (زن ) درخواست طلاق دهد؛ ممکن است مهریه به وی تعلق بگیرد ؟

 

درخواست طلاق از طرف زن در دوران عقد بسیار سخت تر میباشد زیرا در این ایام علی رغم وقوع عقد نکاح هنوز زندگی مشترک آغاز نشده ؛و دلیل قانع کننده از طرف زن برای طلاق نیست و اگر مخالف باشد کمی دشوار است ؛ نه اینکه زن به حق حبس استناد کرده باشد ؛ اما در هر حال در دوران عقد نیز زن میتواند با اثبات یکی از موارد دوازده گانه شروط عقدنامه یا عسر و حرج از دادگاه تقاضای طلاق کند .

 

اگر زنی حق‌ طلاق از شوهر داشته باشد چنانچه که آیا وی میتواند به جز طلاق ؛ مهریه را وصول کند بستگی به حدود اختیارات مندرج در وکالتنامه داده شده از طرف شوهر دارد .

 

با توجه به اینکه اگر درخواست طلاق از طرف زوجه به استناد عسر و‌حرج باشد قبول بذل مهریه و تصمیم آخر در این مورد با دادگاه میباشد ؛ اگر چه نظر و مقدار بذل مهریه را زوجه به دادگاه اعلام میکند ولی اگر درخواست طلاق زوجه به استناد شروط ضمن عقد نکاح باشد خود زن به وکالت از مرد قبول بذل مهریه میکند.